Zebraların Neden Çizgileri Vardır ?

Zebraların Neden Çizgileri Vardır ?

Zebra, neredeyse efsanevi diyebileceğimiz bir hayvandır. Oysa ki aslında, çiftlik atları ve eşekler gibi atgiller familyasından bir türdür.

Afrika’da yaşayan ve uzunlukları atlarda olduğu gibi yerden omuzlarına kadar ölçülen zebralar yaklaşık 1,2 m boyundadır. Zebralar genellikle bir aygır, birkaç kısrak ve tayla birlikte aileler halinde yaşar. Bu aileler 1000’e varan sayıda zebradan oluşan sürüler halinde, birlikte seyahat ederler. Bazen zebralar antilop sürülerine katılır ve birlikte otlanacakları yerler ararlar.

Bilim insanlarına göre, çizgili tüm zebralar, muhtemelen tek ve koyu renkli bir attan türemişlerdir. Bir ipucu : Günümüzde nesli tükenmiş olan ‘’ quagga’’ adındaki Güney Afrika zebrasının üst kısmı kahverengiydi.

Annesinin rahminde oluşan bir zebranın öncelikle koyu renkli  ( siyah veya kahverengi ) olduğunu biliyoruz. Ancak minik zebra anne karnında büyürken açık renkli çizgiler oluşmaya başlar.

Bilim insanları, bu çizgilerin koyu renkli pigment üretimini bastırdığı yerde oluştuğunu söylerler. Deri pigmentleri, zebranın türüne bağlı olarak farklılıklar gösterir ve anne – babasından aldığı özelliklerle birlikte kalıtımsaldır.

Dolayısıyla zebra bebekler doğduklarında, çizgileri çoktan oluşmuştur. Bilim insanlarına göre, bu çarpıcı çizgiler çeşitli şekillerde zebraların hayatta kalmalarına yardımcı olur.

Eskiden beri bu çizgilerin en çok kamuflaj etkisine fayda sağladığı konuşulmuştur. Uzaktaki bir zebra sürüsü, çizgileri hareket eden tek bir bütün olarak kafa bulandırıcı bir görüntü çizer. Sonuç olarak; ( aç aslanlar gibi ) yırtıcı hayvanlar için hareket eden bu çizgiler optik bir yanılsama yaratır ve tek bir zebranın hedef seçilerek kovalanmasını güçleştirir.

Sonra zebraların sosyal yaşamları işin içine girer. Bir zebranın çizgileri ( çizgilerin sayısı, genişliği ve desenleri farklılık gösterir), diğer zebraların hangi cinsten olduğunu anlamalarına ve birbirlerini ayırt etmelerine yardımcı olur.

Bir de sinek teorisinden söz etmemiz gerekir. Çeçe sineğinden ( ansefalit virüsü taşır ) at sineğine kadar ısıran pek çok haşere, diğer hayvanların korkulu rüyasıdır. Bilim insanları, ısıran sineklerin özellikle büyük, koyu renkli hayvanları sevdiklerini söylerler. Bazılarına göre zebranın çizgileri, bir çeşit sinek kovucu özelliği görür. Bu anlamda da zebraların gerçekten stil sahibi atlar olduklarını söyleyebiliriz.

Sinek teorisi 2012 yılında yapılan bir çalışmayla da desteklenmiştir. Araştırmacılar, kan emen dişi at sineklerinin polarize ışığa ( düzlükte titreşen ışık ) yöneldiğini biliyorlardı. Söylediklerine göre koyu renkli atlar, yatay olarak gelen polarize ışığı yansıtırlar ve bu yüzden sinekler için cezp edicidirler. Diğer yandan sinekler tamamen beyaz olan atlara pek konmazlar. Bilim insanları da Macaristan’da sineklerin hücum ettiği bir at çiftliğinde bazı deneyler yürütmüşler ve koyu, açık renkli ve çizgili plastik atlar kullanmışlar. Deney sonuçları; at sineklerinin siyah – beyaz çizgilere, tamamen beyaz yüzeylerden daha az ilgi duyduklarını göstermiştir. Ayrıca çizgiler ne kadar birbirine yakın ve e kadar gerçek zebraları andırıyorsa, sinekler o kadar es geçmiştir.

Neden mi? Araştırmacılara göre, siyah – beyaz çizgiler, karışık bir polarizasyona sahip ışığı yansıtmada oldukça iyidir. Bu durum zebraların, bombardıman şeklinde saldıran at sinekleri için olduğu kadar sinsice avını bekleyen aslanlar için de görsel açıdan karmaşık hale getirir.