e
sv

Tavşan Ayağı Neden Uğurlu Sayılır? Tarihi Ne Zamana Dayanmaktadır ?

2778 okunma — 10 Kasım 2019 16:28
tavşan ayağı neden uğurlu sayılır e1611872015206

Tavşan Ayağı Neden Uğurlu Sayılır? Tarihi Ne Zamana Dayanmaktadır ?

Tavşanın kulakları eşek kulağı, burnu fare burnu, kuyruğu domuz kuyruğu, bacakları kedi bacağı, apakları köpek ayağı, bıyıkları kedi bıyığı olup hepsi yenmesi yasak hayvan parçalarıdır. İnsan ve çoğu hayvanlar gözleri kapalı doğarken, tavşanlar gözü açık doğar. Keltlere göre tavşan, zamanının çoğunu yer altında geçirir, çünkü öteki tarafla gizli bağları vardır ve insanlarda saklanan bilgilere sahiptir. Gerçekte burada bilgi karışıklığı vardır. Yeraltında yuva yapanlar tavşan, gözleri açık doğanlar yabani tavşanlardır.

Batı Avrupa’da İÖ 600 yılından itibaren tavşan ayağının muska olarak kullanıldığı saptanmıştır. Eskiden tavşanın her parçası, kulağı, kuyruğu, ayağı, kurutulmuş iç organları uğur için taşınırdı. Fakat yeğlenen parçası ayağıydı. Folklor uzmanları tavşan aşağının kadının ve tarlaların verimliliğini sağlayan fallik simge olduğunu ileri sürerler. Öte yandan Avrupa ortaçağ tıbbında tavşan melankolik hayvandır; iyileşmek için yabani hindiba yer, etini yiyene hastalık bulaştırır; tavşanların yılda bir cinsiyet değiştirdiği inancı da yenmelerini engelleyici bir nitelik sayılmıştır. Eski Çin inanışına göre, erkek tavşan yoktur ve dişi tavşan bitki filizlerini yalayarak hamile kalır, yavrusunu tükürerek doğurur. Alevi inancına göre de muaviye zaman zaman kadın gibi aybaşı olur ve tavşan doğurur. Yine bu inançta, Yezit’in ruhu tavşanın vücudunda girmiştir; dolayısıyla kötü niyetli kişiler tavşan donunda yeniden dirilebilirler. Tavşanın aybaşı gördüğüne de inanılır; çünkü tavşan, Havva’nın Adem’le kimin cinselliği tükendi diye tartışması üzerine, her birinin nefs’lerini birer küpe üflemelerinden sonra Havva’nın küpünden çıkmıştır, Havva’nın çocuğudur. Tavşanın pişirildiğinde eti kalmadığı ve sadece kan olduğu, bu nedenle de yenilmesinin doğru olmadığı inancı da bununla ilintilidir. Tavşan Alevilerce, Ali’nin atı Düldül’ü ürküttüğü, Kerbela’da Hüseyin’in yerini  düşmanlara gösterdiği içinde lanetlenir. Musevilik tavşan etini yasakladığı gibi, Sünni fıkıh bilginleri arasında da tavşan etinin helal olup olmaığı geçmişte tartışma konusu olmuştur.

Önerilen Konu:   Uğur Böceğinin Uğur Getirdiği İnancı Nereden Geliyor?

Tavşanla ilgili inançların, bu hayvanın On İki Hayvanlı Takvim’de yer alması, geyikle eş tutulması, bazı kabilelerde ve Satuk Buğra Han efsanesinde kılavuzluk rolü üstlenmesi ve şamanlar için de posta aracı olarak kullanılması örneklerine bakılarak arkaik bir totem – tabunun devamı olduğunu çıkarabiliriz. Tavşan sözcüğü belki bugünkü ‘’davranmak’’ sözcüğüyle akraba olan ‘’ tab/tav’’ kökünden ‘’ çok taban ‘’ anlamında Eski Türkçe ‘’ tabışgan’’ dan gelmektedir. Altay dillerinde ve Çağataycada bunun yerine ‘’ Koyan, kovon’’ sözcüklerinin bulunması, tavşanın ve adının tabu olduğu görüşünü destekleyebilecek bir araştırma konusudur. Sibirya kavimlerinde, Kafkasya’da yavşan kuyruk, kulak, deri ve kafatasları çatılara, beşiklere, duvar ve tarlalara koruyucu özelliği nedeniyle asılmaktadır. Sibirya’dan Kafkaslara, Slavlardan ve özellikle İrlanda ve Galler’den Orta Avrupa’ya kadar uzanan arkaik bir tabakada, tavşanın ay, soğuk, doğurganlık, kan, cinsiyet değişimi ve aybaşıyla ilişkilendirilmesi, tavşanın saygın ve tekinsiz olarak değerlendirildiğini gösterir.

Anadolu’da Sünnilerin de paylaştığı bir inanç, yolcunun önüne tavşan çıkmasının uğursuzluk sayılmasıdır; Avrupa inancına göre tavşanlar biçim değiştirmiş büyücülerdir, yani büyücüler kendilerini tavşana dönüştürmüşlerdir. Ama ‘’ Tavşan kimine uğurlu, kimine uğursuz ‘’ deyişinde, tavşan için Hz. Ali’nin kedisidir de denir.

Tavşan ayağı mangal, soba döneminde kül temizlemek, zanaatkarlarca toz süpürmek için kullanılırdı, muska niteliği de vardı. Tavşana niyet çektirenler de bu tutumlarına göre değişecektir. Tavşan ayağının muska olarak kullanımı Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarıyla Batı dünyasında tekrar canlanmıştır.

  • Site İçi Yorumlar

En az 10 karakter gerekli