Satürn’ün Etrafındaki Halkalar Nasıl Oluşur ?

Satürn’ün Etrafındaki Halkalar Nasıl Oluşur ?

Satürn’ün halkaları, Güneş sistemimizdeki en göz alıcı manzaralardan biridir. Bildiğimiz kadarıyla onları ilk gören kişi Galileo’ydu. 1610 yılında teleskopuyla Satürn’e bakarken, gezegen üzerinde ‘’ iki kulak ‘’ gibi algılanan şeyler gördüğünü söyledi.

1655’te Hollandalı gökbilimci Christian Huygens, Galileo’nun 1610 yılında Satürn etrafındaki fark ettiği kulağa benzeyen bu iki görüntünün olağandışı bir şey olduğu anladı. Kendisine ait daha yeni ve güçlü teleskopu, Galileo’nun çözemediği bu gizemin aslında büyük ve parlayan bir halka olduğunu görmesini sağladı.

1800’lere gelindiğinde, gökbilimciler halkanın katı bir cisim olmaktan öte, sayısız küçük parçacıktan oluştuğunu anladılar. Nihayetinde, daha iyi teleskoplar sayesinde ve robot kaşiflerin 1970 ve 80’lerde yolladıkları bilgilerden, sadece bir değil birçok halka olduğu ortaya çıktı.

Bilim insanları, aynı zamanda Uranüs ve Jupiter etraında da birkaç koyu renkte halka olduğunu doğrulamışlardır. Daha dışta kalan Neptün gezegeni etrafındaki halkalar 1980’lerde keşfedildi. Bu da şu anlama geliyordu: ‘’ Gaz devleri ‘’ olarak adlandırılan, Güneş sistemimizdeki en büyük dört gezegen, Dünya gibi kayalıklı bir gezegende olmayan dekorasyonlara sahipti.

Satürn’ün yaklaşık 282.000 km genişliğindeki halka sistemi, en büyük ve en parlak olanıdır. İç içe geçmiş 12 halka, bir kozmik kompakt diski andırır.

Peki halkalar neden çok ışıldar? Satürn’ün halkaları büyük oranda ve milyonlarca buz parçasından oluşur. Bu buz parçaları, küçük taneciklerden içeceklerimiz için kullandığımız buz küplerine, kartopundan kar kayalarına ve hatta buzdağlarına kadar çeşitli büyüklüktedir. Satürn’ün etrafında saatte neredeyse 80.000 km hızla dönen, uzaktaki Güneş’ten gelen ışıkla parlayan bu buz kümeleri, Huygens’e parlayan tek bir halkaymış gibi görünmüştür.

Bilim insanları hala halkaların nasıl ve ne zaman oluştuğunu bilmiyorlar. Partikülleri, bundan 4 milyar yıl önceki çalkantılı zamanlarda, asteroit veya kuyruklu yıldız çarpması sonucu bir uydudan kalan parçalar olabilir. Satürn’ün çok fazla uydusu vardır. Şu an güncel sayı 62 ‘dir. Meteorlar bu uydulara çarptığında, bazı halka maddeleri de içeriye kıvrılarak uzaya parçalar yollayabilirler. Satürn’ün akıl almak kütle çekimi de yanından geçen kocaman bir objeyi un ufak etmiş olabilir. Benzer şekilde, çok yakından geçmeyi göze alan kuyruklu yıldızlar bu parçalarına ayrışmış ve kendilerini zapt eden oluşumların etrafında dönmeye bırakılmıştır.

Fransız araştırmacılar tarafından ortaya yeni bir teoriye göre, Güneş sistemimizin şekillendiği zamanlarda, Dünya da dahil olmak üzere, gezegenlerin büyük kısmının etrafında, bu kalıntıların daire çizmesiyle oluşan halkalar vardı. Bundan 4 milyar yıl önce Satürn’ün halka sisteminin 5000 kez daha büyük olabileceği tahmin ediliyor.

Satürn’ün en büyük uyduları, muhtemelen Güneş ve diğer gezegenleri oluşturan gaz ve toz bulutunun etrafında dönmesiyle, gezegenle birlikte ve aynı zamanda oluşmuşlardır. Ancak araştırmacılara göre daha geç bir araya gelen diğer küçük uydular, buz parçalarından oluşmuş olabilir.