Psikoloğa Gitmemize Engel Olan Sebepler Nelerdir?

Pandemi, işsizlik, aile içi problemler, gelecek kaygısı ve geçmişteki pişmanlıklar derken kendimizi bir sürü düşünce arasında sıkışmış buluruz, bunu bazen bir arkadaşa anlatır, bazen de kendimize saklarız. Peki ya psikoloğa gitmek, bu seçeneği neden eliyoruz? Bir psikolog olarak, sizi psikoloğa gitmekten alıkoyan bazı çakıl taşlarını yolunuzun üzerinden temizlemek isterim. İlk olarak psikoloğa gittiğinizde oluşacağını düşündüğünüz imaj sizi bu konu üzerinden düşündürüyor olabilir.

Psikoloğa Gitmeli Miyim?

“Psikoloğa gidersem hakkımda ne düşünürler?”

Stajımı yaptığım zamanlarda bir psikiyatristle aramda geçen muhabbetle başlamak istiyorum bu soruyu cevaplamaya. Genelde takipli hastaların problemlerine şahit olduğum görüşmeler esnasında konuşmaların kısa ve net olması üzerine, cevapların bir şekilde ezberlenip sadece ilaç almak için kullanabileceğini düşünerek yanımda bulunan doktora hastanın doğru söylediğine nasıl güveniyorsunuz demiştim. O da bana “buraya gelmek ne kadar zor biliyor musun?” demişti. O esnada verilen cevabı kendimce anlamlı bulmamıştım ama sonradan düşününce, toplumsal baskı, mahalle baskısı ya da sosyal baskı dediğimiz şeyin kişinin kendilik algısı ve özgüveni üzerinde bıraktığı etkinin farkına varınca aslında hocamın güveninin neye dayandığını anlamıştım. Bu insanlar iyileşmek için çevresi tarafından “deli, hasta, tahtası eksik, rahatsız vb” gibi sıfatlarla etiketlenmeyi göze almıştı, kendisine bir şey olmadığını düşünen bir insan için sadece uyuşturucu bir ilaca ulaşmak için bu sıfatlara sahip olmak göze alınır bir risk gibi değildi. Biraz daha açık bir resim çizmek gerekirse toplumsal baskı uğruna kendimizi tanımayı, daha kaliteli bir yaşamı elimizin tersiyle itiyoruz, hem de hiç tanımadığımız insanların bizim hakkında düşüneceği şeyler için. Bazılarımız için bu yaftalayacak kişiler evin içindedir ama unutmayın kendinize kattığınız her şeyi evinize, çevrenize ve topluma da katarsınız. Bilinçli farkındalık eğitimlerinin de dediği gibi kendiniz için uğraşınız toplum yararına da sonuçlanır. Yani sizi terapiden alıkoyan kişilerin düşüncelerini terapiye giderek kat ettiğiniz yollarla değiştirebilirsiniz, sizdeki değişim onlarda da değişime sebep olabilir.

Bir Psikoloğun Düşüncesi

“Psikologlar Hayatım Hakkında Kitap Çıkarabilirler!”

Son zamanlarda psikoloji odaklı dizilerin artmasının getirdiği bir varsayımla çoğu insandan aldığım bir yorum bu. Yaşadığı bunalıma, düşünce karmaşasına ya da davranış bozukluğuna karşı koyup sırf böyle bir varsayımdan dolayı terapiyi reddeden olacağını düşünmüyorum fakat her ihtimale karşı böyle bir açıklamada bulunmak isterim. Öncelikle böyle bir şeyin sizin rızanız olmadan imkânsız olduğunu düşünüyorum. Aldığım eğitimlerden sonra etik olanın terapi odasında konuşulanın terapi odasında kalması gerektiğini biliyorum, süper vizyon dışında kimseyle paylaşılmamalıdır, paylaşılması etik değildir. Dizilerdeki ya da kitaptaki karakterler gerçek hayattaki karakterlerden esinlenilmiş, kişinin ayırt edici bilgileri değiştirilerek aktarılmıştır, etik olan budur. Yani ben farazi olarak bir şey anlatıyorsam, kitaptaki karakterin ismi farazi olmamalıdır. Eğer hayat öykünüzün hiçbir şekilde paylaşılmasını istemiyorsanız, terapiye başlamadan önce çalışacağınız psikologdan buna dair size garanti sağlamasını gerektiren bir istekte bulunabilirsiniz.

Psikolog ve Psikiyatrist Arasındaki Ayrım Nedir?

“Psikologların verdiği ilaç uyuşturuyormuş, insan ortalıkta kendinden habersiz dolaşıyormuş”

Öncelikle psikologlar ilaç yazamaz, böyle bir yetkileri yoktur. İlaç yazma yetkisi olan ruh sağlığı çalışanı psikiyatristlerdir, tıp eğitiminden sonra tıpta uzmanlık sınavından sonra psikiyatri alanına giren kişilere psikiyatrist diyoruz. Öte yandan psikologlar beşerî bilimler başlığı altındaki alanlardan psikoloji lisansını bitirmiş kişilerdir. Psikologlar klinik yüksek lisansı yaparak ya da çeşitli ekollerden eğitim alarak psikoterapist ya da psikolojik danışman olarak çalışabilirler. Bu kişiler Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapi, Duygu Odaklı Terapi, Psikanaliz (uygulayıcılarına psikanalist denir), uygulayarak ilaçsız bir süreçte danışanı ya da hastayı olduğu yerden olmak istediği yere giderken kendisinde ne eksikse onu bulmasında yardımcı olurlar.

Neden Psikoloğa Gideyim Ki

“Psikolog ne yapıyor ki, arkadaşımla konuşurum daha iyi?”

Böyle düşünmemizin sebebi belki de ailemizden bile sakladığımız düşüncelere arkadaşımıza anlatmaktır, arkadaşımız iyi bir dinleyici olabilir, bizi rahatlatabilir, neşelendirebilir hatta gerektiğinde çözümle gelebilir. Peki ya arkadaşlarımızdan sakladığımız, sakladığımızın farkında olmadığımız durumlarda ne yapacağız? Arkadaşımız da en nihayetinde insan, bulunduğu kültürden, yaşadığı hayattan, aldığı eğitimlerden, bulunduğu sosyoekonomik düzeyden, yani sahip olduğu her şeyden dolayı sahip olduğu yargıları vardır. Bu yargılardan dolayı onu kırmamak ya da onun tarafından kırılmamak için ister istemez bazı şeyleri saklamak zorunda hissederiz ve çoğu zaman da saklarız fakat psikolog öyle değildir, mesleğin getirilerinden biri de koşulsuz olumlu saygınlığıdır, yani psikolog siz ne derseniz deyin size ve meselenize saygı duyacaktır ve bunun üzerinde duracaktır, sizi yargılamayacaktır. Öte yandan anlattığınız şeyin yeterince değer görmesi için arkadaşınızın da bu probleme eğilecek zamanı ve enerjisi olmalıdır, bunun için her zaman uygun bir zaman bulamayabilir, bulduğu zaman da size odaklanamayabilir. Psikoloğun işi budur, size ayrılmış vakti, enerjisi ve sizin probleminizi anlayacak, sizinle yola çıkabilecek kadar eğitimi vardır. Son olarak arkadaşınız derdinizin yoğunluğunu hafife alabilir, sizin abarttığınızı ya da şımarıklık yaptığınızı ima edebilir, ya da sizin kendinizi tuhaf karşılamanıza sebep olabilir, yalnız hissettirebilir fakat psikolog sizinkine benzer birçok vakayla karşılaştığı için sizinle nasıl iletişim kuracağını, sizin probleminizi nasıl ortaya çıkaracağını bilir ve hakkettiğiniz ilgiyi size verebilir.

Psikolog Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

“Psikologla karıştırılan mesleklere gidip terapiye küsmek”

Psikologluk meslek yasası olmaması sebebiyle psikoloji lisansı olmayan bireyler tarafından da icra ediliyor. Bir başka deyişle insanlar kendisini çeşitli sertifikalara dayanarak “koç, danışman, çift terapisti, cinsel terapisti, aile danışmanı” olarak ilan edebilir. Minimum 4 senede verilen eğitimlerin verdiğini birkaç aya sığdırılan sertifikalarla aldığını iddia edenler bireylere yarardan çok zarar verebilir. Kısa sürede çözüm vaat edip bilimsel temeli olmayan uygulamalarla gelip kendini psikolog diye tanıtan kişilerin bireylerde uzun vadede herhangi bir iyileşmeye yol açmaması sonucunda psikoloğa gittiğini zanneden kişi artık psikologlardan umudunu kesebilir. Bu kişilerin farkında olması, dolandırılmamak için karşınızdaki kişinin diplomasını sorunuz.

Psikoloğa Gidersem Değişir Miyim?

“Psikologlar lafı dolandırıyor. Psikologlar beni değiştirecek.”

Psikologlar hakkında sahip olunan yanlış denebilecek yargısal ifadeler de psikoloğa gitmenize engel olabilir. Psikologlar sorduğu soruların özünde sizin içinizdekini çıkarmak, tamamen sizi anlamak için ya da herhangi bir yönlendirmeye sebep olmamak için kelimelerini doğru seçmelidir. Psikolog gelen kişiye karşı hassas olmalı kendisini yargılanmamış hissetmesi için, aradaki güveni oluşturmak için iletişimini en doğru şekilde sürdürmelidir. Aslında psikologlar “doğru”dan konuşurlar, konunun merkezine, derinlerine inerler. Öte yandan, psikologlar kimseye yeni bir karakter oluşturma derdinde değildir, ya da kimseyi doğru bildikleri bir karaktere uydurmaya çalışmazlar. Bu düşünceler sahip olduğunuz problemin bir ürünü olabilirler çünkü bazı psikolojik rahatsızlıklar bizi tedaviye karşı direnmemize, terapiye gitmememize sebep olacak sağlıksız düşünce örüntüleri oluşturmaya itebilir. O yüzden böyle genellemeleri bir köşeye bırakmalı, onları sağlıklı düşünce örüntüleriyle değiştirmek için bir bilene gitmeliyiz, yani psikoloğa.

Psikolog Ücretleri Pahallı Mı?

“Psikologlar çok pahalı”

Aslında her ekonomik düzeye göre ücret alan psikologlar bulunabilir. Yeni mezunların bu konuda ücretleri oldukça düşüktür, deneyimlerinin olmaması gözünüzü korkutmasın bu kişiler hem etik hem de eğitim anlamında psikolog unvanına sahip olabileceklerini kendi üniversitelerine ispat etmiş ve bunun karşılığında diploma almışlardır. O yüzden yeni mezun ya da az deneyimli psikologları tercih edebilirsiniz.