Neden Bazı Hayvanlar Kış Uykusuna Yatar ?

Neden Bazı Hayvanlar Kış Uykusuna Yatar ?

Bitmek bilmeyen kışın ardından bahar geldiğinde, ilk açan nergisleri, zıp zıplayan kızıl gerdan kuşlarını ve hareketlenmeye başlayan ayıları görmek için sabırsızlanırız.

Kuzeyde kış sona erdiğinde, ayılar kış uykusundan uyanır. Kış uykusunu ekstra uzunlukta bir uyku türü zannederiz ama aslında daha çok, uzun süren animasyonlu bir bilim kurgu filmi gibidir. Bir ayı soğuk mu soğuk yedi ay boyunca tek bir lokma yemeden, tek damla su içmeden ya ada banyo arası vermeden yaşabilir.

Kış uykusu ‘’ Neredeyse tüm yiyecekler tükendiğinde nasıl hayatta kalabilirim? ‘’ sorusuna bir cevaptır. Çoğu hayvan için dondurucu kış ayları çok tehlikeli bir zamandır. Günler kısa ve soğuk; geceler uzun  ve daha soğuktur. Bitkiler ve meyveleri kısıtlıdır. Daha büyük hayvanlara a olan küçük hayvanların bazıları da kış uykusuna yatar. Kalan yiyecekleri ararken harcayacağı enerji, bulduğunda alacağı enerjiden daha fazladır.

Göçmen kuşlar gibi bazı hayvanlar kışın güneye gider. Diğerleri kış boyu dişini sıkar ve çoğu ölür. Sıcakkanlı hayanlar vücut sıcaklıklarını normal seviyede ( yaklaşık 37 ^oC) tutmak zorundadır. Ancak kış uykusuna yatan hayvanların vücut sıcaklıkları ve metabolizma hızları, çok daha az kalori harcayarak hayatta kalabilecekleri kadar düşer.

Ayıların yanında kış uykusuna yatan diğer hayvanlar arasında kemirgenler, çayır köpekleri, sincap türleri, dağ sıçanı ve üç maymun türü vardır. Kış uykusuna yatan küçük bir hayvanın kalp atım hızı dakikada 300 atımdan, sadece 7’ye ve vücut ısıları da 38 C dereceden neredeyse donmuşçasına 0 C dereceye düşebilir.

Kış uykusuna yatan ayılar vücut ısılarını bu kadar fazla düşürmezler. 33 C dereceden 27 C dereceye kadar iner. Ancak bir ayının kalp atım hızı dakikada yaklaşık 55 atımdan 9’a düşer. Ve metabolizma hızı sadece % 25 azalır.

Ayılar büyük uykularına hazırlanmak için yazın son zamanlarını tıka basa yiyerek geçirirler. Bir ayı orman meyvelerinden kuruyemişlere; kuş yumurtalarından, böceklere, tarla mısırı ve bazen sıçan veya diğer küçük hayvanlarına kadar günde 20.000 ile 50.000 kalori alır. Bir ayı her 24 saatte 1,4 ile 7,3 kg arası şişmanlayarak kışı geçirmek üzere oldukça kalın bir yağ kütlesi oluşturabilir.

Uyuyan ayının hayatta kalmak için normal zamanlardan çok daha az enerjiye ihtiyacı vardır. Bu yüzden ayılar enerji almak için yemek yerine, sahip oldukları yağları yavaş yavaş yakar.

Yağlar tamamen yandığında, karbondioksit ve su kalır. Kış uykusu sırasında, ayılar idrarlarını yapmaz ve vücutları fazla su kaybetmez. Dolayısıyla bir ayı su içmeden dahi, kan ve vücut dokularının ihtiyacı olan suyu yağ yakarak temin edebilirler.

Kış uykusu sırasında bir ayının böbrekleri işlevini neredeyse tamamen durdurur; kanlarında toksin birikir ve böbrekler biraz zarar görür. Yine de bir şekilde ayılar hayatta kalmaya devam ede, baharda böbrekleri hızla iyileşir ve tekrar işlevlerini yerine getirmeye başlar.

Çok şişman insanların aksine, bir ayının vücudu fazladan aldığı tüm yağı sadece derisinin altındaki yağ dokularında toplar ve kaslarda ya da karaciğerde yağ depolanması olmaz. Bu durum bir ayının geçici olarak obez ama sağlıklı kalmasını sağlar. Kış uykusu sona erdiğinde, ayının vücut metabolizması yeniden çalışmaya başlar, kalp atımı ve vücut ısısı yükselir. Oldukça incelmiş olan ayı, baharın ilk kokusunu içine çekmek için mağarasından çıkmaya hazırdır.