Mikro ve Makro Ekonomi Nedir? Aralarındaki Fark Nedir?

Ekonomi aslında iki başlıktan oluşur. İlki, insanların nasıl ve neden belli bir kararlar aldıklarını inceleyen teknik bir uzmanlıktır. İkincisi ise, hükümetlerin büyümeyi nasıl sağladığını, enflasyonla nasıl mücadele ettiğini, nasıl finansman sağladıklarını ve işsizliği nasıl belli bir seviyede tuttuklarını anlamaya çalışan daha genel bir yaklaşımdır. Ekonomiyi anlayabilmek için mikroekonomi ve makroekonomi arasındaki farkı bilmek gerekir.

Yeni tanışan iktisatçılar birbirlerine ilk olarak ‘’ mikro mu makro mu’’ diye sorar. Bu iki yaklaşım arasındaki ayrım ekonominin kalbidir. Sıkı iktisatçılar için bu ikisi tamamen ayrı çalışma alanlarıdır; o kadar ki kariyerleri boyunca bunlardan sadece birine yoğunlaşan bir iktisatçı, bir şeyden geri kaldığını düşünmez.

Mikro ve Makro Ekonomi Arasındaki Fark Nedir?

Antik Yunanca’da küçük anlamına gelen mikros’tan gelen mikroekonomi, hanelerin ve işletmelerin nasıl karar verdiğini ve piyasayla etkileşime geçtiğini inceler. Örneğin, bir mikro uzmanı belli bir tarım türünün yıllar içinde nasıl büyüyüp küçüldüğüne odaklanabilir.

Makroekonomi terimi ise büyük anlamına gelen makros’tan gelir ve ekonominin tümünün nasıl işlediğini inceler. Bir makro iktisatçı daha çok ülkenin güçlü büyümesine rağmen enflasyonun düşük olmasının ( 1990’larda Amerika’da durum böyleydi) veya artan eşitsizliğin ( son yıllarda İngiltere ve Amerika’daki durum) sebepleri gibi konularla ilgilenir.

Mikro ve Makro Ekonomi Ayrımının Nedeni Nedir?

Peki, bu ayrım neden oluşur? Aslında güzel bir sorudur bu; 20. Yüzyılın ortalarına kadar böyle bir ayrım yoktu. Bir iktisatçı sadece bir iktisatçıydı. Büyük ölçeğe odaklananlar kendilerini parasalcı iktisatçı olarak tanımlıyordu; küçük ölçeğe odaklananlar ise fiyat kuramcıları olarak tanımlanıyordu. Aslında iktisatçılar daha çok küçük ölçekte düşünüyorlardı. Sonra John Maynard Keynes çıktı ve bu konudaki algıları değiştirdi. Özünde, hem yurtiçinde ( kamusal harcama ve faiz oranlarını kullanarak ekonomiyi kontrol etmek yoluyla ) hem de uluslararası alanda ( diğer ülkelerle ticareti kontrol ederek) devletin rolünü vurgulayarak makroekonomiyi yarattı.

Diğer yanda, mikroekonomi de başlı başına dev bir çalışma sahası haline geldi. Bu alan, genelde arz ve talebin  çeşitli durumlarda nasıl etkileşime geçtiğine odaklanır. İnsanların vergilere, düzenlemelere, fiyat veya zevk değişimlerine verdiği tepkileri araştırır ancak bunların ekonominin tümünü nasıl etkileyeceğine dair sonuç üretmez. Bu sonuncusu, makro iktisatçının işidir. Bu iki elbette birbiriyle ilişkilidir ama ikisini birbirinden ayıran, mikronun diğer piyasalardan bağımsız tek bir piyasaya yoğunlaşması, makronun ise piyasaların tümüne bakmasıdır.

Bu, makro iktisatçıların bir ekonominin davranışı hakkında çok genel varsayımlarda bulunması anlamına gelir. Bu varsayımlar arasında uzun vadede arz ve talep dengesine ulaşılacağı gibi tartışmalı fikirler de vardır.

Mikro ve Makro Ekonomiye Yaklaşım Farkı

Saygın medya kuruluşlarında yayınlanan ekonomi raporları genelde mikro ekonomiye odaklanır; faiz oranlarındaki değişim, ekonominin genelde enflasyon, toplam verim ve gayrisafi yurtiçi hasıla, resesyon veya büyük çıkış haberleri, maliye bakanının son bütçe hakkındaki mesajları vb. Makro hikayelerini, hadiselere yukarıdan bakmalarından tanıyabilirsiniz.

Fakat bireysel finansa odaklanan hikayeler ( mesela vergilerin ve diğer hükümet tedbirlerinin insanların gündelik yaşamını nasıl etkileyeceği ) mikrodur.

Örneğin, İngiltere Maliye Bakanı Gordon Brown, ekonomiyi mikro hızla yönetmeye çalıştığı gerekçesiyle çok eleştirilmişti. Bundan kastedilen, gelir vergisinde ve faiz oranlarında büyük değişiklikler yapmak yerine sadece belli aile tiplerini hedefleyen veya işletmeleri yatırıma yöneltecek, vergi düzenlemeleri gibi daha küçük odaklı enstrümanlar kullanmasıydı.

Makroekonomide çok fazla ekol yoktur; mikro uzmanlarının ise yoğunlaşabileceği pek çok alan vardır. Uygulamalı iktisat olarak adlandırılan saha pek çok uzmanlık alanı barındırır; istihdam ve emek piyasasındaki değişimi inceleyenler; hükümetin hesaplarını inceleyen kamusal finansman uzmanları; emtia, gelir gurubu veya işletme vergilerini kıyaslayanlar; tarım ve gümrük vergisi uzmanları; maaş uzmanları, vb.

Mikroekonomi, makroya kıyasla çok daha fazla istatistiğe dayanır. Mikrocular karmaşık bilgisayar modellemeleriyle arz ve talebin belli değişikliklere nasıl tepki vereceğini, mesela otomobil üreticilerinin maliyetinin petrol ( dolayısıyla enerji )fiyatlarındaki yükselişle nasıl artacağını göstermeye çalışırlar. Bir makroekonomist ise daha çok petrol fiyatındaki artışın tüm ekonominin büyüme oranı üstündeki etkisine ve bu artışa sebep olan faktörleri saptayarak, ekonomi üstündeki etkisini kontrol altına almaya odaklanır.

Bu iki saha ayrı ayrı ele alınıyor olsa da aynı temel kurallara dayanır; arz ve talep ilişkisi, fiyatların ve düzgün işleyen piyasaların önemi, kıtlık veya teşvik durumlarında insanların nasıl davranacağını belirleyebilmek.