Kirpinin Dikenleri Ne İşe Yarıyor ?

Kirpinin Dikenleri Ne İşe Yarıyor ?

Kirpiler tuhaf görünebilirler ama dikenleri, hayvanlar için eskiden beri süregelen savunma yöntemlerinin önemli bir parçasıdır. Hayvanlar kendilerini korumak için bazı insanlar gibi, etrafta bıçak ya da silahla dolaşmazlar. Ancak her hayvan kendine özgü savunmasını oluşturacak şekilde evrimleşmiştir. Kokarcalar koku salar. Elektrikli yılan balığı şok verir. Kirpiler iğnelerini batırır. Kirpi bu özelliği bakımından hayvanlar arasında tek gibi dursa da, savunma şekli aslında hepimizin bildiği ve sevdiği bir bitkiyle oldukça benzerdir: kaktüs. ( Aslına bakarsanız kirpiye yürüyen kaktüs dendiği de olur. )

İlginç bazı bilgiler paylaşalım: 43 farklı kirpi türü vardır. Kirpiler Kuzey ve Güney Amerika, Asya, Afrika ve Avrupa’nın güneyinde yaşarlar. Ağaçlarda ve karada takılır; ince ağaç dallarından ağaç kabuklarına, elmadan karahindibaya kadar yedikleri her tür yiyeceği aramaya geceleri çıkarlar. Bir kirpinin ağırlığı 11,3 kiloya kadar çıkabilir. Çopk hızlı hareket etmez, sallana sallana yürürler.

Ancak kirpiler hız konusundaki eksikliklerini zırhlarıyla kapatırlar: Sırtlarında, böğürlerinde ve kuyruklarında , çok kısa ve keskin olanlardan, 10 cm uzunluğuna kadar ulaşan yaklaşık 30.000 dikeni vardır. Dikenler aslında kirpinin kıllarıdır ama oldukça serttir. Uçları düz değil iğnelidir, bu sayede kurbanlarının derilerine batırıp onları yakalayabilirler.

Kirpiler dikenlerini batırma yoluna gitmeden önce; dişlerini gıcırdatarak, dikenlerini oynatarak, kuyruklarını yere vurarak ve hatta kokarcalar gibi kötü bir koku yayarak uyarı verirler. Ancak sayısız çizgi filmde gördüğümüz gibi, kirpiler kavga anlarında dikenlerini rakiplerine doğru fırlatmazlar.

Kendini tehdit altında hisseden veya kızgın bir kirpi kaslarını kullanarak dikenlerini iyice dikleştirir. Dikenler hayvanın postunda o kadar gevşek duru ki, dokunulduğunda kolayca yerinden çıkarak kurbana batıverir. Kirpi, bu davetsiz misafire kuyruğuyla vurup, derisine veya giysilerinin üzerine birçok diken bırakarak kavga sürecini hızlandırabilir.

Deriye batan diken daha da ilerleyerek deri altında kaybolabilir.

Bazen bir diken vücut içindeki bir organı deip ölüme bile yol açabilir. Ancak bu nadir görülür, dikenler çoğunlukla acıtır ama kalıcı hasar bırakmaz. Yavaşça çekilip çıkarılabilirler ve genellikle kasların kasılmasıyla ileri itildikleri için kendileri de bir çıkış yolu bulurlar. Örneğin New York City Queens Üniversitesi’nden biyolog Uldis Roze, üst koluna batan bir dikenin deri altındaki hareketini izlemiş, dirseğine doğru ilerleyen dikenin üç gün sonra el bileğine yakın bir yerden çıktığını görmüştür.

Dikenler bir kirpiyi başka açılardan da güvende tutar. Roze, her bir dikenin üzerini kaplayan ince yağ tabakasının doğal antibiyotik olduğunu bulmuştur. Diken, Roze’nin kolundan çıktığında, kıymık batığından farklı olarak yaranın temiz olduğunu ve iltihap kapmadığını görmüştür. Roze, diken üzerinde bulduğu yağları incelediğinde, stafilokok ve streptokok da dahil olmak üzere altı çeşit bakteriyi öldürebildiğini keşfetmiştir.

Kirpi dikenleri niçin bakteri öldüren maddelerle kaplı olsun ki? Kirpiler bazen kendilerine veya diğer kirpilere kazara dikenlerini batırabilirler. Mikropları öldüren özellikleri sayesinde yaraların durumu ağırlaşmaz, kirpi ve kendi türü böylece yaşam mücadelesine devam edebilir.

Kirpiler ürkütücü görünseler de aslında diğer çoğu hayvan gibi sizi tanır ve severlerse incitmemeye gayret ederler. Başka bir biyolog Richard Earle, yavruyken bakmaya başlayıp büyüttüğü bir kirpiyle ( adı Tubby idi )bu sonuca varmıştır.

Tubby, Earle’le muzip bir oyun oynamaktan hoşlanıyordu. Kirpi kendi etrafında dönüp durmaya başlıyor, sonra aniden durup kuyruğunu Earle’nin bacağına şaplatıyordu. Earle bu şaplağın geleceğini biliyor ama tam o anda beklemiyormuş gibi yaparak faka basmış gibi tepki veriyordu. Tıpkı yer kapmaca oyununda olduğu gibi.

Bu oyuna heyecan katan şey, normalde bir kuyruk şaplağıyla bir sürü dikenin batacak olmasıdır. Ancak Tubby Earle’i patakladığında, kuyruğunu çevirerek yumuşak kısmıyla biyoloğun bacağına vuruyor, canını yakmaktan kaçınıyordu.