Kedilerin Gözleri Karanlıkta Neden Parlar ?

Kedilerin Gözleri Karanlıkta Neden Parlar ?

Hiç sokak arasından veya karanlık holden geçen bir kedi gördünüz mü?  Size bakmak için gözlerini ışığa doğru çevirdiğinde, yanınızdan sıvışıp gitmeden, gözleri bir an parlayabilir.

Parlayan gözleri, kedilerin mükemmel bir gece görüşüne sahip olduklarını gösterir. Evcil kediler daha çok gece avlanmak üzere evrimleşmiştir. Günümüzde ise bu gerçek, kedinin  mama tabağını karanlık mutfakta bulabilmesinden başka bir şey ifade etmiyor. Yine de elektrik kesildiğinde, kedinin karanlıkta yönünü sizden veya benden daha iyi bulabilmesi kullanışlı bir yetenektir.

Önce gözler hakkında bilgiler verelim: Işık bir nesneden geri yansıdığında, korneaya, yani gözü kaplayan saydam tabakaya vurur. Kornea, gözbebeği adı verilen siyah alandan gözün renkli kısmı olan irise doğru geçen ışığın odaklanmasına yardımcı olur.

Küçük, siyah gözbebeği daha fazla ışığın girebilmesi için karanlıkta büyür ve parlak gün ışığında iyice kısılarak küçülür. ( Karanlıkta bir aynanın önünde durup aniden gözünüze bir ışık tutun ve aynada göz bebeklerinizin birden nasıl küçüldüğünü izleyin.) İris tabakasındaki kaslar gözbebeğini itip çekerek hareket etmesini sağlar.

Gözbebeğine giren ışık, ışığı bir kez daha odaklayan lastiksi bir zar olan lenslere geçer. Ardından ışık, gözün koyu arka odasına girerek retinaya çarpar. Retinanın sinir hücreleri olan koni ve çubuklar, optik sinir yoluyla beyine sinyaller gönderir ve beyinde bir görüntü oluşur. Bir şey görürüz. Bunların hepsi bir salisede oluverir.

Kedilerin gözleri de, bir farkla, insanlarınki gibi çalışıyor. Kedilerin gözlerinin arkasında, tapetum lucidim adı verilen ( Latincede ‘’ parlak halı ‘’ anlamına gelir.) özel bir hücre katmanı daha bulunur.

Bu hücre katmanı, ayna tutar gibi retinadaki hücrelere ışığı geri yansıtır. Dolayısıyla neredeyse tamamen karanlık olduğunda, kedinin gözleri içine giren her ışık demetini toplar ve büyütür. Bu, kedilerin mükemmel gece görüşüne sahip olmalarını sağlar ve kediler, bizim tam seçemediğimiz şeyleri rahatlıkla görürler. Kedilerin gözlerinin gece parlamasının nedeni de budur.

Ancak kediler zifiri karanlıkta göremezler. Penceresiz, karanlık bir odada kalsalar, etraflarındaki her şeyi koklayarak ve her şeye kulak kesilerek yollarını bulmaya çalışırlar. Odada neredeyse sürünerek yürürken, hassas bıyıklarını göremedikleri nesnelerin üzerine sürterek ne kadar alanları olduğunu anlarlar.

 Az ışıkta gözleri çok iyi çalıştığından ve ışığı mümkün olduğunda içeri çektiğinden, parlak gün ışığının kedinin hassas gözlerini acıtıp görmesini güçleştireceğini bekleyebilirsiniz. Bizim yuvarla gözbebeklerimiz parlak ışığa karşı, içine daha az ışık girsin diye küçülerek tepki verir. Kedilerin özel yapıdaki göz bebekleri ise parlak ışıkta daralarak uzun bir yarık halini alır. Kediler, bu sayede ışığı tamamen kontrol edebilirler.

Nasıl mı? Biz insanlar parlak gün ışığında gözlerimizi kasmaya başlarsak, nokta givi kalan küçük ve yuvarlak gözbebeklerimize giren ışığı tamamıyla kesmiş oluruz. Ancak kedilerin gözbebekleri daralarak dikey bir yarık halini alır. Dolayısıyla kediler göz kapaklarını kullanarak, pencereyi kısmen örten panjurlar gibi, yarığın ne kadarını örtmek istediklerini kendileri ayarlar. Işığı böylesine kontrol edebilmeleri, başka hayvanlarda çok az görülen bir özelliktir. Kör edici derecede aydınlık bir günde, kediler gözlerine çok fazla ışık girmesini engel olup bir taraftan da gayet iyi görebilirler.