Kar Yağdıktan Sonra Neden Ortalığı Bir Sessizlik Kaplar?

Kar Yağdıktan Sonra Neden Ortalığı Bir Sessizlik Kaplar?

Kar hızla ve lapa lapa yağarak, az önce bıraktığınız ayak izlerini kaybediveriyor. Her yerin üzeri beyaz bir battaniyeyle örtülmüş gibi ve ortalığı derin bir sessizlik kaplamış.

Peki bu nasıl olur? Sessizliğin nedeni kısmen, duyacak daha az ses olmasındandır: Kuşlar cıvıldamıyordur; araçlar mecbur kalmadıkça yola çıkmaz; insanlar ellerinde bir fincan sıcak kakao veya çayla içerde olmayı tercih eder, arada burunlarını cama dayayıp hızla düşen kar tanelerini izlerler.

Ancak kar sessizliğinin, hareketliliğinin olmayışından daha başka sebepleri vardır. Yavaş yavaş bir kamyon yanaşır ama ezici frenleri ve taşıdığı yük garip şekilde ses çıkarmaz. Uzaktan gelen köpek havlaması bile soğuk çıkar.

Bu sessizliğin nedeni düşen kar tanelerinin sesi emmesi değildir; sessizlik kar durduktan sonra saatlerce devam eder. Aslında bu sessizlikten, sabah uyandığımızda, henüz pencereden bakmamış olmamıza rağmen karın yağmış olduğunu anlayabiliriz.

Peki Kar Yağarken Çevremiz Neden Sessizleşir?

Bilim insanlarına göre, kar çıplak zemin veya önceden yağmış kar yüzeyini örttüğünde, sesi bastıran şey tanelerin birbiri üzerine yığılma şeklidir. Kar kristalleri, düz plaktan yıldız şekline kadar, çok çeşitli şekillerde olur ve her büyük tane, düzinelerce kristalden meydana gelmiş olabilir. Dolayısıyla kar taneleri yere düştüğünde, yapboz oyuncaklar gibi iç içe geçip sıkı bir katman oluşturmaz. Bunun yerine, gevşek bir yığın oluştururlar ve aralarında, havanın doldurduğu pek çok boşluk kalır. Kar yığınlarındaki bu boşluk veya delikler, tıpkı akustik tavan kaplamasındaki delikler gibi sesi emer.

Üst üste yığılan karın, sese başlıca iki etkisi olur. Normalde çıplak zemine veya betona vuracak ve kısmen geri yansıtılacak olan ses dalgalarının büyük kısmı, kar örtüsü tarafından emilir. Daha önemlisi, kara paralel yol alan ses dalgalarını da boğar.

Araştırmalara göre, ses dalgaları kar yığınlarının üzerinden ilerlerken, geçen dalgaların basıncı havayı, kar tanelerinin aralıklarına doğru iter. Bu sırada olan sürtünme ve termal ( ısı ) etki sebebiyle ses dalgaları, enerjilerini gitgide kaybederler. Sonuçta bize ulaştığında ses dalgası oldukça zayıflamıştır ve biz de daha yumuşak ve boğuk bir ses duyarız.

Yapılan deneyler göstermektedir ki yazın gümbürtü koparan bazı sesler (fişek veya hızla kapanan çöp bidonu kapağının sesi gibi) kışın taze karla kaplı bir yerde oldukça boğuk bir ses çıkarır. Ayrıca ses sadece daha yumuşak olmakla kalmaz, yayılarak hızla söner.

Ancak daha önce yağmış ve şekillenmiş kar kümelerinin üzerine yağan yeni kar katmanı çok narin olur. Esen rüzgarla dümdüz olur. Güneş ışığıyla erir. Soğuk yağmur çökertir ve üzerinde katı bir buz tabakası oluşmasına neden olur. En üstteki bu gevrek kar katmanı çöktüğünde, ses emici özelliği de ( maalesef) kaybolur. Kar ne kadar sıkışırsa, o kadar çıplak zemin veya beton etkisi vererek sesi yansıtır veya iletir. Böylece gürültü neredeyse normal seviyesine yükselmiş olur.