Kan, Kırmızı İse, Neden Damarlarımızda Mavi Görünür ?

Kan, Kırmızı İse, Neden Damarlarımızda Mavi Görünür ?

Soğuk bir kış günü, okula yürürken esen dondurucu rüzgar, burnunuzu kıpkırmızı yapar. Sonra sınıfta yaptığınız bir şeyden utandığınız için yanaklarınız al al olur. Öğle yemeğinin ardından, matematik öğretmeni habersiz bir sınav yapar. Sınav kağıdını teslim ederken, kağıt kesiği oluverir ve elinizden kıpkırmızı bir damla parmak ucunuzdan yere düşer.

Bu gayet açık ipuçlarından, vücudumuzdaki kanın kırmızı olduğunu anlayabiliriz pekala. Ancak el bileğinizin alt kısmına bir bakarsanız kafanız karışabilir.

İnce ağaç dalları gibi göünen o mavi damarlara ne diyeceğiz? Onlara morumsu mavi rengini veren kan değil midir?

Kanın doğal renginin kırmızı olduğunu biliyoruz. Kana kırmızı rengini veren toplam kanın % 40’ını oluşturan eritrositler, yani kırmızı kan hücreleridir. Vücudun her köşesine, beyine, karaciğere, böbreklere, deriye ve diğer organlara oksijen taşımak, kırmızı kan hücrelerinin görevidir.

Kırmızı kan hücreleri, soluduğunuz oksijeni akciğerlerden toplar. Taşıdığı oksijen kargosuyla eritrositler, arter damarlar yoluyla dallanıp budaklanan tüm damarlara ve dolayısıyla vücudun her yerine ulaşır.

Her bir eritrosit içinde, protein ve demirden oluşan 250 milyon kadar hemoglobin molekülü taşır. Hemoglobin, doğal olarak koyu kırmızı renktedir. Ancak oksijen, hemoglobinin demirine tutunduğunda, hemoglobin itfaiye aracının kırmızı ışığı gibi parlar. Bu renk, oksijenden zengin kanın gerçek rengidir.

Oksijen, vücuttaki tüm hücrelere dağıtıldığında hemoglobinin görevi burada bitmez. Oksijeni alan hücreler, sarf ettikleri enerjiyi ortaya çıkan atık ürün karbondioksiti verirler. Vücudun arka yolları olan damarları kullanan hemoglobin, karbondioksiti tekrar akciğerlere taşır.

Bunları düşünmemize gerek kalmadan, karbondioksiti dışarı veririz.

Oksijeni diğer vücut hücrelerine verdikten sonra damarlardaki seyahatine devam eden kan, koyu kırmızı bir renk alır. Ancak bir kesik yüzünden dışarı akan koyu kan, havdaki oksijeni yeterince emerse tekrar parlak kırmızı renge dönüşür.

Peki, neden bileklerimiz, kollarımız ve bacaklarımızdaki damarlar, örneğin bordo değil de mavi görünür ?

Mavi rengin aslında sadece bir ışık oyunu olduğu ortaya çıkıyor.

Toronto’daki bazı bilim insanları, yapay damar niyetine kanla dolu cam tüpler kullanarak, mavi kan bilmecesini çözdüler. Açık renkli bir cildi andırması için, tüpleri yağlı ve sütlü bir sıvıya batırdılar. ‘’ Damarlar ‘’ sütlü sıvıya batırılmadan önce kırmızı idi. Ancak belli bir derinliğe kadar batırıldıklarında kan tüpleri birden maviye dönüştü.

Renk neden değişmiştir ?

Araştırmacılar, derimiz üzerine ışık vurduğunda, daha uzun dalga boyundaki kırmızı ışığın, daha kısa dalga boyundaki mavi ışığa göre, tekrar geri yansıtılmadan önce, daha derine nüfuz ettiğini söylüyorlar. Dolayısıyla bir damar derinin en az 0,05 cm altında olduğundan, mavi ışık, damar tarafından emilmeden dışarıya yansır. Ve işte size, içinde kan kırmızı da olsa, mavi görünen damar.