Dejavu Nedir? Nasıl Meydana Gelir?

Dejavu nedir, nasıl meydana gelir sorusu her insanın hayatının bir bölümünde genellikle karşılaştıkları sorulardan olmuştur. Dejavu köken olarak bakıldığında Fransızcadan gelmekte ve önceden yaşanılan anı simgelemektedir. ‘Zaten görülmüş’ manasıyla kullanılmaktadır. Herhangi bir olayı, deneyimi daha önce yaşanmış sanma hissini karşılayan dejavunun nedenleri halk arasında sıklıkla konuşulmaktadır. Dejavuyu reenkarnasyona, geleceği görmeye bağlayan bazı insanların bilim dışı düşüncelerde olduğu açıkça söylenebilir. Peki bilim dejavu hakkında neler söylemekte? Bilim literatürüne baktığımızda dejavu ilk kez 1928 yılında Edward Titchener ‘Bir Psikoloji Kitabı’ isimli kitabında açıklanmıştır. Kitabında genel olarak dejavuyu algının kısmi oluşuyla açıklayan Dr. Titchener dejavuyu hafıza hatası olarak görmüştür.

Dejavu Nasıl Oluşur?

Dejavu Nasıl Oluşur?

Dejavu nedir, nasıl meydana gelir 1941 yılında bu soru için denekler aracılığıyla insanları aydınlatan Dr. Banister ve Dr. Zangwill dejavuyu kısmi dönem bilinç kaybı olarak tanımlamışlardır. Deney sırasında deneklere bazı materyaller gösterilmiş ve öğrenmeleri istenmiştir. Hemen sonrasında hipnoz yöntemi uygulayarak bilinç kaybı hali yaratmışlardır. Böylece deneklerin hipnoz öncesi öğrendikleri materyallerle olan bağlarını zayıflatmışlardır. 10 deneğe de öğrendikleri materyaller gösterilmiştir. Deneklerden 3’ü bu materyalleri daha önce gördüklerini ama nerde gördüklerini hatırlayamadıklarını ifade edip dejavu yaşadıklarını söylemişlerdir. Beynimiz kusursuz değildir ve bu deney gibi çeşitli deneyler aracılığıyla da hafızadaki bir takım gerçekleşen olay sonucunda dejavu hissine kapılmanın doğal olacağı görülebilmektedir.

Rüyalarla Dejavunun İlişkisi

Rüyalarla Dejavunun İlişkisi

Bazı bilimsel araştırmalar dejavu yaşanılan anın aslında rüyalarla benzerlik gösterdiğini ve beynin yanılgıya uğradığını ortaya koymaktadır. Uçsuz bucaksız olan rüyaların genel olarak hatırlanması güç olduğundan gerçek hayatla algı yanılması yaşanılması normal kabul edilmektedir.

Hastalıkla Dejavunun İlişkisi

Geçmişten günümüze kadar çoğu zaman dilimde dejavu anksiyete ve şizofreniyle bağdaştırılmıştır, fakat buna ilişkin kesin bir kanıt ortaya konulmamıştır. Sadece yan lop epilepsisi adında bir hastalıkla doğrudan ilişkisi bulunmuştur. Çünkü bu hastalık hafızada bozulmalara, zaman zaman da kayıplara neden olduğundan dejavu yaşama ihtimalini arttırmıştır. Her ne sebepten olursa olsun dejavunun doğaüstü görülmesi iddia edecek herhangi bir bulgu bulunmamaktadır. Besinlerden, ilaçlara birçok faktörün dejavu hissinin artmasına sebep olabileceğini unutmamakta fayda vardır.