Bor Elementi Nerelerde Kullanılır ?

Bor Elementi Nerelerde Kullanılır ?

Periyodik tabloda B sembolüyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm3, ergime noktası 2300 0C ve kaynama nokrası 2550 0C olan, metalle ametal arası yarı geçirgen özelliklere sahip bir elementtir. Genellikle tabiatta tek başına değil, başka elementlerle birleşikler halinde bulunur. Tabiatta takribî 230 çeşit bor minerali vardır. Oksijenle bağ yapmaya yatkın olması nedeniyle pek çok farklı bor – oksijen bileşimi bulunur. Bor – oksijen bileşimlerinin genel ismi borattır.

Dünyanın en stratejik madeni olarak kabul edilen Bor, nükleer sanayiden uzay taşıtlarına, gübre sanayinden ilaç sanayine, kimya sanayinden araba sanayine kadar dört suratı aşkın alanda kullanılır.

Türkiye, dünyada Bor rezervlerinin % 65’ine sahip bulunurken dünya imalinin % 32’sini hakikatleştiriyor. Türkiye dışındaki ülkelerde Bor rezervlerinin ömrü son elli senelikken ülkemiz tüm dünyanın 450 – 500 senelik gereksinimini karşılayabilecek Bor rezervlerine sahip konumdadır. Eti Holding A.Ş aracılığıyla Burhaniye’den Savaştepe’ye, Susurluk’tan Dursunbey’e, Bigadiç’deri Sultançayı’na, Bursa Kestelek’deri Sındırga’ya Kütahya Emet’den Eskişehir Kırka’ya kadar 1 milyon 700 bin hektarlık bir bor maden rezervleri alanı kamulaştırılmış vaziyettedir. Türkiye bor madenlerinin ihracatının % 50’sini çiğ madde halinde, % 50’sini işlenmiş olarak satar. Dünya bor rezervlerinin kalan kısmı ABD, Rusya, Çin, Şili, Bolivya, Peru, Arjantin, Sırbistan’da bulunur.

Bor mahsullerine ait teknolojiler genellikle teknolojiyi üreten ülkelerce saklanır, bu mevzudaki bilgilere basitlikle erişilemez. Bu sebeple, öbür ülkelerden ehemmiyetli teknoloji transferleri yapılamamıştır. Bu, çiğ madene sahip olan ülkelerden ziyade, bu madene alakalı teknolojiye sahip gelişmiş ülkelerin piyasaları hakimiyet ettiğini gösterir.

Piyade tüfeği, silah, top, tank üretiminde, zırhlı personel taşıyıcılarının zırhlarını kuvvetlendirici seramik plaklarda da bor kullanılır. Borla kuvvetlendirilmiş sırça malzemelerin geçirgen olmayan ve düşük dielektirk  izolatörlük  özelliği onları radara karşı görünmez kıldığından askeri ekipman imalinde ehemmiyetlidir.

BNCT  Boron Neutron Capture Therapy  kanser rehabilitasyonunda kullanılır. Özellikle beyin kanserinin rehabilitasyonunda hasta hücrelerinin seçilerek tahrip edilmesinde yaraması ve sıhhatli hücrelere hasarının asgari seviyede olması sebebiyle seçim nedeni olabilir.

Japon bilim adamlarınca 2001 seneyi Şubat ayında, magnezyum diboridin geleceğin süper geçirgeni olabileceğini keşfedilmiştir. Süper geçirgenlik, sıcaklığın emin bir noktanın altına düşürülmesiyle  kritik sıcaklığın altına  her türlü elektriksel mukavemetin kaybolması gidişatıdır.

Nükleer reaktörlerde radyoaktif malzemenin fisyonu onucunda ısı, alfa ve beta parçacıkları, gama ışınları ve nötronlar sarihe çıkar. Nötronlara kalkan olarak kullanılan en ehemmiyetli malzemelerden biridir.

Bor bileşikleri, özellikle de boraks binlerce seneden beri kullanılıyor. Babillerin Bor’u değerli eşyaların ergitilmesinde, Mısırlıların mumyalamada, Daha Önceki Yunanlıların ve Romalıların paklikte, Mısırlıların, Mezopotamya medenililerinin ve Arapların bazı hastalıkların rehabilitasyonunda bor’dan faydalandığı öğrenilir. Hafifliği, gerilmeye olan mukavemeti ve kimyevi tesirlere dayanıklılığı sebebiyle, plastiklerde, sanayi elyafı üretiminde, lastik ve kağıt sanayisinde, tarımda, nükleer enerji santallerinde, roket yakıtlarında da kullanılır. Sırçanın ısıyla genleşmesini ehemmiyetli miktarda indirgediği, sırçayı isyankarda ve çizilmeye karşı gözettiği, titreşim, yüksek ısı ve ısı çoklarına karşı dayanıklılığı sağladığı için ısıya dayanıklı sırça gereçleri ve elektronik ve uzay araştırmalarında kullanılacak üstün kaliteli sırçaların imalinde de ehemmiyetli yeri vardır. Ayrıca son günlerde araba yakıtı olarak da kullanılmaya başlanmıştır.