Ateşböcekleri Nasıl Parlar?

Ilık bir yaz gecesi, ateşböcekleri yanıp sönerek uzaktan bize göz kırparlar. Birini yakalayıp bir kavanoza koyarsanız, yeşil-sarı ışıklar saçan ateşböceğinin fener gibi vuran sinyalini görebilirsiniz. Işık, tuhaf biçimde soğuk görünür ve öyledir de: Ateşböceğinin ışığı, Güneş’ten farklı olarak, neredeyse hiç ısı üretmez.

Ateşböcekleri sinek gibi uçmasına rağmen böcektir. Yeryüzünde 2000’’den fazla türü vardır. Yetişkin ateşböcekleri kahverengi ve siyah olur; yaklaşık 1,3 cm uzunluğundadır.

Yavru ateşböcekleri, toprağa gömülerek gizlenmiş yumurtalardan çıkarlar ve yeni doğan diğer pek çok böcek gibi larva adını alırlar. Larva, yetişkin ateşböceklerine pek benzemez. Yetişkinler gibi kahverengi ama onlardan farklı olarak oldukça düzdür.

Bazı ateşböceği larvaları sürekli parlar. O yüzden de bebek ateşböceği larvalarına ‘’ parlayan kurtçuk ‘’ da denir.

Ateşböceğinin ışığı, böceğin fotosit adı verilen hücreler içeren karnında veya göbeğinin altında oluşur. Fotosit içindeki lüsiferin ve lüsiferaz adlı iki madde, birbiriyle tepkimeye girer ve enerji açığa çıkarır.( Lüsifer, Latincede ‘’ ışık veren ‘’ anlamındadır.) Enerji, lüsifer içindeki atomları uyarır ve ışık fotonları salınmış olur.

Fotositlerin arkasında, beyaz bir kimyasal ile dolu başka bir hücre katmanı vardır ve bisiklet üzerindeki reflektör gibi ışığı bize yansıtır.

Soğuk ışık veren başka hayvanlar ve bitkiler de vardır. Zifiri karanlık bir gecede, ormanda üzeri abajur gibi yanan bir zehirli mantar örtüsü görebilirsiniz. Denizde mürekkepbalığı av olmamak için ışıltılı bir kimyasal madde salar ve denizanaları da parlar.

Peki, Ateşböcekleri Neden Işık Verir?

Bilim insanlarına göre böceklerin göz kırpar gibi yanıp sönmelerinin nedeni, temelde karşı cinsi etkilemektir. Her ateşböceği türünün kendine ait bir göz kırpma ritmi vardır. Böylece erkek ve dişi ateş böcekleri kendi türüyle flört ettiğinden emin olur.

Senkronize ateşböcekleri adı verilen bazı türler, göz kırpışlarını koordine ederek büyük bir grubun eş zamanlı olarak yanıp sönmesini sağlayabilir. Ateşböcekleri ağaçlarda veya yamaçlarda toplanarak rastgele yanıp sönerler. Çok geçmeden bir çift birlikte yanıp sönmeye başlar ve bu ritim yayılarak gittikçe daha büyük gruplar halinde eşzamanlı olarak sönmeye başlarlar. Bir zaman sonra ağaçtaki böceklerin tamamı, aynı zamanda ışığını verir ve ardından söner.

Senkronize ateşböcekleri bulundukları düzlükte ışık dalgaları yaratabilir. Bilim insanları yanıp sönme ritimlerini nasıl ve neden koordine ettikleri tam olarak açıklayamıyorlar.