Asitli İçecekler Neden Fışırdayarak Gaz Çıkarır ?

Asitli İçecekler Neden Fışırdayarak Gaz Çıkarır ?

Karbondioksit, on parmağında on marifet bir gazdır. Maya, hamurdaki şekere karışınca gaz salarak ekmeği kabartıp somun haline getirir. Kuru buz olarak bilinen katı karbondioksit, yiyecekleri ve ilaçları çok soğuk tutar ve Cadılar Bayramı’nda ürkütücü özel efektlerde kullanılır. Bitkiler karbondioksit ( CO₂) havadan alır, Güneş’ten aldığı enerjiyle karbon ve oksijeni ayrıştırır ve karbonhidrat yapar ( biz de hayatta kalabilmek için bu işlemden arta kalan oksijeni teneffüs ederiz).

Bununla birlikte karbondioksitin meşrubatları gazlı hale getirmek gibi sıra dışı bir işi vardır. Karbonu, karbonatlamaya koyan gazdır. Meşrubat fabrikalarında her bir şişeye veya kutu içeceğe trilyonlarca karbondioksit molekülü enjekte edilir ve ağızları sıkıca kapatılır.

Deniz seviyesinde, 100 santigrat derecede kaynayıp buharlaşan sudan farklı olarak karbondioksit genellikle – 78 derece soğuklukta kaynayarak gaza dönüşür. Açılmamış bir gazozda neredeyse hiç baloncuk yoktur.

Bunun nedeni, yüksek basıncın karbondioksiti, etrafını aran sıvıya doğru itmesidir. Şişe açıldığında, basınç dışarı çıkar. Gaz içeceğin içinde baloncuklar oluşturur ve yüzeye doğru çıkar. Bu sırada karbondioksit görünmeden havaya karışır.

Gazoz şişesinde ne kadar karbondioksit olduğunu görmek için şu deneyi yapın: Küçük bir balonu açılmamış bir şişenin kapağına geçirin ve şişenin boynuna kadar indirin. Sonra balonun üzerinden kapağı açın. Balonun şişmeye başladığını göreceksiniz.

İlk karbondioksit fışkırması yüzey ve kapak arasındaki hava boşluğundan gelir. Karbondioksit tıslama sesiyle uçtuğu zaman, gazoz içindeki çözünen gaz baloncuklar oluşturur, yükselir ve bunlar da havaya karışarak kaybolur. Sonraki birkaç saat boyunca karbondioksit yavaşça baloncuklar çıkararak yükselmeye ve balonu şişirmeye devam eder. Şişeyi hafifçe sallayarak balonun daha hızlı şişmesini sağlayabilirsiniz.

Meşrubat üreticileri karbondioksiti daha çok tadı ve ağızda bıraktığı hissiyatı için meşrubatlara katarlar. Karbondioksit gazoza parlak, baloncuklu ‘ parti ‘’ tadını veren katkıdır. Çözünen karbondioksitin bir kısmı suyla tepkimeye girerek karbonik asit oluşturur ve içeceğe daha keskin bir şeker tadı verir. Karbonatlamanın iyi bir tarafı bakteri oluşumunu engellemektir. Karbondioksiti çıkardığımızda geriye kalan sadece aromalı sudur.

Bir gazlı içeceği açmadan sallamak, karbondioksitin hapisten kaçışına biraz daha heyecan katarak ortalığın biraz daha karışmasına neden olur. Cleveland State Üniversitesi’nden Jearl Walker adlı fizikçiye göre, çalkalama işi kutu içindeki koşulları değiştirir. Kutu içinde kapak ve içecek arasında sıkışmış gaz katmanını hatırlıyor musunuz? Hızlıca çalkalandığında, bu gaz katmanı, altındaki sıvıya doğru itilmiş olur ve orada gazla dolu baloncuklar oluşturur.

Çalkalandıktan hemen sonra kutuyu açarsanız, içindeki basınç hızla düşer. İçecekte çözünen karbondioksit gazı hızla, çalkalamayla oluşan baloncukların içine girer. Walker, ‘’ Baloncuklar o kadar hızlı büyür ve o kadar irileşebilir ki, aceleyle dışarı çıkmaya çalışırken önlerindeki sıvıyı bizzat dışarı iter ‘’ der. Sonuç olarak meşrubat taşar ve gazoz, şişesinin kenarlarından hızla köpürerek boşalır.