Analitik Felsefe Nedir? Özelikleri Nelerdir?

Özellikle yirminci yüzyılda Russell’la başlayan ve Wittgenstein ile Moore’un çalışmalarıyla devam eden, Oxford’lu felsefeciler tarafından benimsenen yaklaşıma verilen isim analitik felsefedir. Burada önemli olan, konuşulan her şeyin daha anlamlı hale gelmesi için analiz edilmesi ve böylece ( umulan budur ki ) felsefi sorunların çözülmesidir.

İfadelerin ve sözcüklerin analiz edilmesinin ardındaki güdü doğal olarak bir şeyleri açıklığa kavuşturma çabasıdır ama analitik felsefeciler önermelerin ardındaki mantıksal yapıları gün yüzüne çıkarabileceklerini ve böylece sorunlu veya ikircikli ifadeleri mantığa indirgeyerek çözüm yolları bulabilecekleri görüşündeydiler. Russel ve Whitehead matematiği mantığa indirgeme konusunda çalışmıştır. Felsefenin her alanında benzeri ilerlemeler kaydedilebileceği konusunda iyimserdiler. Zamanlar onların matematik analizinin mantıksal olmayan önermelere dayandığı görüldü ( her şeyin bir yerden başlaması gerekir!). Benzer biçimde dilin anlamını analiz etme konusundaki coşkulu girişimler, her ne kadar düşünceyi keskinleştirse de başarısız olmuştur: Felsefe anlaşılması zor olabilir ve başka bir şeye indirgemek kolay değildir.

Analitik Felsefenin Amacı Nedir?

Amaç, ifadeleri mümkün olduğu kadar çözümlemek ve böylece bunların taşıdıkları düşünülen anlam ve resmettikleri gerçek dünyada gönderme yaptığı şeyler arasında daha sıkı bağlar kurmaktır ( dili resim olarak ele alan teori ). ‘’ Olumsuzluk ekleri’’, ‘’ her şey ‘’, ‘’ veya ‘’, ‘’ ve ‘’, ‘’eğer ‘’ gibi mantıksal terimleri uygulamak ve onların doğruluk değerinin incelenmesi bu türden bir analizdir. Eğer önermenin bileşenleri birbirini tutuyorsa ( eğer a ise b ) önerme doğrudur. Bu bileşenler basit olgulara indirgenebiilr olmalıdır ( ‘’ masanın üzerinde bir kitap var ‘’ ). Bir önerme bu şemaya uymadığında metafizik alana yollanır, yani saçma görülür. Basit olguların doğruluğu meselesi elbette sorunlardan biridir: Doğruluğu belirleyen nedir? Eğer kullanılan tanımlar belirleyiciyse mantıksal analizin bize fazla bir yardımı dokunmaz, sadece terimlerin tümdengelimci bir genişlemesi söz konusu olur. Bu tür çıkarımlar geçerlidir ama bu onların zorunlu olarak doğru oldukları anlamına gelmez. Eğer olguların dünyaya ilişkin imgeler olduğu düşünülüyorsa bu olguların nasıl doğrulanacağını ( ‘’ üst katta ışığı açık bıraktım ‘’) veya yanlışlanacağını (‘’ bütün kargalar siyahtır’’) bilmemiz gerekir. Ne var ki bu tür tartışmalar, hepimizin yazarken ve konuşurken daha disiplinli ve berrak düşünmemiz gerektiği konusundaki talebin gücünden bir şey eksiltmez.