Adnan Menderes Kimdir ? Neden ve Ne Zaman Öldürülmüştür ?

Darbe Mağduru Başbakan : Adnan Menderes Kimdir ? Neden ve Ne Zaman Öldürülmüştür ?

Bir döneme damgasını vuran meşhur siyaset adamımız olan Adnan Menderes, 1899 yılında İzmir’de doğdu. On beş yaşlarını görmeden hem annesi hem de babası dünyadan ayrılmışlardı. Babaannesi tarafından büyütüldü. Kolejin son sınıf öğrencisiyken askere çağrıldı.

Altı sene yedek subaylık yaptı. 1. Dünya Savaşı’na ve İstiklal Mücadelesi’ne katıldı. Terhisinden sonra babasından kalan çiftlikte çalışmaya başladı.

1930 senesinde Serbest Fırka’nın Aydın il başkanı oldu. 1931 seçimlerinde CHP Aydın milletvekili olarak meclise girdi. Bu arada Hukuk fakültesini de okuyarak diplomasını aldı. 1945 yılına kadar dikkatleri pek çekmemişti. Fakat Meclis’te yaptığı uzun bir konuşmayla oradakileri şaşırttı.

Sundukları bir önerge üzerine partiden ihraç edilen Adnan Menderes ve arkadaşları, Demokrat Parti’yi kurdular. 7 Ocak 1946.

Önergede aslında anayasanın demokratik haklar içerdiğini, fakat CHP’nin bu hakları kısıtladığını, ihlal ettiğini dile getirmişlerdi. Takke düştü kel göründü ve hemen defterleri dürüldü. Tek Parti, çanlarına ot tıkanacağını anlayınca güya sorunu kökünden halletmeyi düşünmüştü. Ne yazık ki kendi kuyularını kazmışlardı.

Demokrat Parti’nin Yükselişi

Demokrat Parti, 1946 seçimlerinde 62 vekil çıkarabilmişti. Demokrat Parti, 14 Mayıs 1950 seçimlerini beklemek zorundaydı. O zamana kadar da boş durmadılar tabii. Bütün memleketi gezerek içinde bulundukları durumu halka izah etmeye çalıştılar. Başarılı da oldular. Sonuçlar öyle söylüyordu. Yüzde 53,5 oy oranıyla DP iktidar oldu. Bu sefer 416 millet vekili çıkarmışlardı. Bu, CHP için inanılmayacak bir şaka olmalıydı.

Adnan Menderes başbakan oldu. DP’nin on yıllık iktidarda kalacağı zaman diliminde başbakan ve parti başkanı Menderes olmuştur.

• 1950’den 1960’a kadar Menderes Dönemidir.
• 1950 Temmuz’unda Kore Savaşı’na katıldık.
• 18 Ocak 1952’de Nato’ya alındık.

Bu Millet Menderes’i Neden Sever ?

Menderes’i unutulmaz kılan özelliklerinden ikisi şudur;

Sınırlı da olsa Türkiye’ye demokrasiyi getirmiştir. Öyle laf olsun torba dolsun değil, milleti yönetime iştirak ettirmiş olmasıdır. Diğer partilerin yaptığı gibi ‘’ açık oy gizli sayım ‘’ yapmamıştır. O zamanlar adına bu yapılanlar müthiş gelişmelerdir.

Özal’ın 1990’larda yaptığının benzerini Menderes kendi döneminde yaparak ekonomik kalkınmayla köylerimize gözle görülür şekilde refahı getirmiştir. Çünkü Menderes 1950’de iktidarı devraldığında Türk köylüsü sindirilmiş, korkak bir özelliğe sahipti. Onun sayesinde köylü dünya nimetlerinden istifade etmeye başladı. Köylü diyorum; çünkü o zaman nüfusun üçte ikisi köylüydü. Yılmaz Öztuna, ‘’ Türk Tarihinden Portreler’’ inde Menderes’i anlatırken onun önemli bir engeli kaldırdığına dikkat çeker.

‘’ Yönetici ile yönetilen arasındaki barajı yıktı. Bucak müdürlerinin huzuruna  çıkmak için günlerce bekleyen insanımız, rahatça artık aralarına karışan milletvekilleri ve bakanlarla görüşür hale geldi.’’ Daha ne olsun? On yıl içinde bunların gözle görülür şekilde tırmanışa geçmesi çağ açıp çağ kapama gibi algılanmalıdır.

Adnan Menderes’in Hataları Nelerdi ?

Menderes, çevresinde cerayan eden olayları iyi yorumlayamamış olabilir. Batı’nın Türkiye üzerindeki emellerini kendi penceresinden baktığı için yanlış anlamlandırmış olabilir. Neticede bunları fark etmişti zaten. Fakat ne derler, ‘’ İş işten geçmişti ’’ti. Batı dünyası ve Amerika’nın niyetini anlamıştı. Onlara göre Türkiye, Rusya’nın yollarını kapayan bir tıkaç olmalıydı. Kalkınmanın ve medeni teakkinin Batı ayağıyla olacağını zanneden Menderes, Müslüman Arap ülkeleriyle bağlantı kuramamıştı.

Adnan Menderes Nasıl Öldürüldü?

27 Mayıs 1960 İhtilali kapıyı çaldı. Arkasında CIA olan cunta, Türkiye’ye komünizmi getirdi. Eften püften bir bahaneyle Menderes tutuklandı. Yassıada’ya gönderildi. Neymiş efendim, Bayezid meydanında komünist bir çocuk öldürülmüş. Kumpas da 15 Ocak 1958’de kendini ele verdi. Fakat Menderes bu vakayı doğru okuyamamıştı. Dokuz subay hükümet darbesi suçuyla tutuklanmıştı. Ne var ki, DP, buna gereken önemi göstermemişti. Bükemediğin eli öpeceksin anlayışı Türk zihniyetinin ürünüdür. Fakat bu ihtilal, dış mihrakların desteğini taşıdığı için sadece taraftar olarak muhalefeti, basını ve milletten uzaklaşmış aydın geçinen tatlı su Frenklerini safına çekebilmişti. Bir avuç subay iktidara el koydu. Komik ama öyle işte, askerin ne işi var diyebilirsiniz siyasetle. Demeliyiz de. O zamanın sindirilmiş halkı diyemedi. Sadece seyretti. Darağacında sallandırılan halkın sevgilisi Adnan Menderes’i evet, gözyaşlarıyla seyrettiler. Vatandaş böylesine sindirilmişti. Darbe çığırtkanları galip geldi. Yüzde 50 oranında oy alan bir başbakan, hunharca öldürülmüştü.